یادداشت|شاعرِ هیأتِ مردم؛ در بدرقه ابدی شادروان سیدرضا مؤید
تاریخ انتشار: ۱۸ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۱۶۰۹۰۳
محدثی خراسانی در یادداشتی نوشت: شادروان مؤید شاعری برخاسته از دل توده‌های مردم بود و با ذهن و زبان مردم سخن می‌گفت و این موجب جذب طیف گسترده‌ای از مخاطب به شعر او در سراسر کشور شده بود. - اخبار فرهنگی -
خبرگزاری تسنیم، مصطفی محدثی خراسانی:
خراسان و خصوصاً شهر مشهد در قرن اخیر بستر ظهور و بروز و رشد و شکوفایی استعدادهای درخشانی در حوزه ادبیات و خصوصاً شعر در شقوق مختلف آن بوده است، از جمله شعر آیینی و یکی از شاخه‌های تأثیرگذار آن یعنی شعر هیأت.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
آثار شادروان سید رضا مؤید، در سال‌های قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در این شاخه نه تنها در خراسان که در سطح ملی همواره مطرح بوده و ضمن اینکه خودشان در محافل و مجالس مذهبی به ارائه آثارشان پرداخته و آنها را منتشر کرده‌اند، از سروده ایشان مداحان و مرثیه خوانان اهل بیت(ع) به طور گسترده‌ای بهره برده و نقل محافل بوده است.
شعر آیینی فارسی در طول تاریخ همواره نسبت به سایر حوزه‌های محتوایی از حساسیت‌های خاصی برخوردار بوده و همین حساسیت‌ها موجب شده که ورود به آن متناسب با مرتبه شعری شاعران متفاوت باشد. از مهمترین این حساسیت‌ها دغدغه بیشتری است که باید شاعرنسبت به مخاطب داشته باشد به این لحاظ که گسترده‌ترین طیف مخاطب را در شعر آیینی توده‌های مردم شکل می‌دهند، بدیهی است الزام آن این خواهد بود که شاعر شعر آیینی با ذهن و زبانی سخن بگوید که بتواند به راحتی و روانی با این طیف گسترده ارتباط برقرار کند و از همین جاست که دغدغه فهم مخاطب از اصلی‌ترین چالش‌های فراروی شاعرمی شود.
این دغدغه در بسیاری از موارد موجب آن شده که شاعر از بلندای شعر پا فرونهد و از خیر شاعرانگی‌ها و ظرافت‌های ذهنی و زبانی بگذرد و در نهایت به کلامی صرفاً موزون قناعت کند که در نهایت همان حرف‌ها و اندیشه‌های معمول را در قالب وزن و قافیه در اختیار مخاطب قرار می‌دهد و متقابلاً اگر می‌خواسته شأن شعر را رعایت کند و با ذهن و زبان سخته و پرداخته و هنری سخن بگوید، باید از خیر این طیف گسترده مخاطب می‌گذشته و به جمع بسیار محدودتر مخاطبان خاص قناعت کند. این روند کم‌کم این توهم را خصوصاً در سال‌های قبل از انقلاب اسلامی به وجود آورد که سرودن شعر آیینی کار طیف خاصی از شاعران است که از آنها به عنوان شاعر اهل بیت(ع) یا مداح و مرثیه‌خوان نام برده می‌شود، این خط‌کشی موجب شد که دفتر شعر آیینی ما به دو بخش جدا از هم تقسیم شود؛ بخش اول که به لحاظ حجم خیلی چشمگیرتر بود، شعرهایی بودند که مخاطب عام می‌توانست با آن ارتباط برقرار کند و معمولاً بر زبان مداحان و مرثیه‌سرایان اهل بیت(ع) متداول بود و در محافل و مجالس در مساجد و تکایا خوانده می‌شد؛ و لی اکثر آنها تنها فهم توده‌ها را در پی داشت و از پسند خواص بی‌بهره می ماند.
بخش دوم که به لحاظ کمی، بسیار در مقایسه با بخش اول اندک بود، شعرهایی بود که شاعران توانمند می‌سرودند که بهره‌مند بود از ظرافت‌ها و ظرفیت‌های شعری و جایگاه قابل قبولی در جریان شعر فارسی داشت، اما این بخش هم تنها پسند خواص را در پی داشت و از فهم عوام بی‌بهره می‌ماند.
در این بین بودند شاعرانی که توانایی حفظ شان شعر را در نزدیکی به فهم توده‌ها را داشتند و از طرفی بودند مداحان و مرثیه‌سرایانی که با همان ذهن و زبان توده فهم آثارشان از ظرافت‌ها و ظرفیت‌های شعری هم بی‌بهره نبود و شعر سید رضا مؤید از این دست بود.
از جمله عواملی که موجبات اقبال گسترده در سطح ملی، در طی چند دهه به شعر مؤید را فراهم آورد فضای ادبی خراسان و خصوصاً شهر مشهد بود. در مشهد بین شاعران آیینی و شاعران به مفهوم عام از دیرباز پیوند دوستی برقرار بوده و به‌صورت مشترک انجمن ادبی داشته و یا اگر انجمن ادبی خاص داشته‌اند، به انجمن‌های هم رفت و آمد داشته‌اند.
از مهمترین انجمن‌های آیینی مشهد انجمن شعر نگارنده و از مهمترین انجمن‌های شعر، انجمن ادبی فرخ بوده که با هم مراوده و رفاقت داشته‌اند. از بارزترین چهره‌های شعر آیینی می‌توان به محمد جواد غفورزاده، سیدمحمد خسرونژاد، غلامرضا شکوهی و سید رضا مؤید و از بارزترین چهره‌های شعر دهه‌های اخیر شعر خراسان به احمد کمال‌پور، ذبیح‌الله صاحبکار، غلامرضا قدسی و محمد قهرمان اشاره کرد که بین این مجموعه از قبل از انقلاب اسلامی پیوند دوستی و مراودات ادبی برقرار بوده و همین امر موجب شده شعر آیینی مشهد از غنای ادبی خوبی برخوردار باشد.
شادروان مؤید شاعری برخاسته از دل توده‌های مردم بود و با ذهن و زبان مردم سخن می‌گفت و این موجب جذب طیف گسترده‌ای از مخاطب به شعر او در سراسر کشور شده بود، عشق و ارادت و معرفت عمیق سید رضا مؤید به اهل بیت(ع) و مجاورت و خدمت ایشان در حرم امام رضا(ع) و حضور مستمر در این بارگاه موجب شده بود زلالی و صداقت و خلوص در شعر مؤید موج بزند. به همه اینها سیادت ایشان و آن شال سبزی که همواره بر دوش داشت و نورانیت مؤمنانه چهره آن بزرگمرد در کنار این عوامل، از او چهره‌ای منحصر به فرد در حوزه شعر اهل بیت(ع) ساخته بود که گوشه‌ای از ارادت و محبت توده‌های مردم به ایشان را در واقعه درگذشت ایشان و مراسم تشییع و ترحیم ایشان در مشهد شاهد بودیم.
3 سروده شنیدنی سیدرضا مؤید در وصف امام رضا (ع)وداع با شکوه مشهدی‌ها با شاعر آئینی کشور/ پیکر سیدرضا مؤید در حرم رضوی آرام گرفتویدئویی از مراسم تجلیل مرحوم سیدرضا مؤیدعاشقِ صادق؛ مؤید برای مردم شعر گفت، اما عوامانه نگفتانتهای پیام/
منبع: تسنیم
کلیدواژه: مصطفی محدثی شعر آیینی شعر شعر آیینی شعر توده های مردم ذهن و زبان سید رضا مؤید سیدرضا مؤید طیف گسترده شعر آیینی اهل بیت ع توده ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۱۶۰۹۰۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
مراسم آیینی سنتی کومسای در منطقه جهانی هورامان برگزار می‌شود
به گزارش خبرگزاری مهر، منصور مهرزاد اظهار کرد: ثبت‌جهانی منظر فرهنگی هورامان و وجود ظرفیت‌های فرهنگی، تاریخی و طبیعی در این منطقه موجب شده تا هورامان به یکی از قطب‌های مهم گردشگری کشور تبدیل شود و همواره مورد توجه تعداد بی‌شماری از گردشگران قرار گیرد.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کردستان افزود: کومسای از جمله برنامه‌هایی است که هرساله در نیمه اردیبهشت‌ماه در این منطقه جهانی به صورت ویژه و باشکوه هرچه تمام‌تر برگزار می‌شود. او عنوان کرد: این مراسم آیینی روز جمعه ١٤ اردیبهشت‌ماه سال‌جاری با حضور گردشگران داخلی و خارجی در محوطه‌ای مجاور زیارتگاه سیدمصطفی مشهور به پیرشالیار از نوادگان و سادات حضرت امام جعفرصادق (ع) برگزار می‌شود.
مهرزاد یادآور شد: برپایی نمایشگاه صنایع‌دستی و سوغات منطقه، دف‌نوازی، اجرای شمشال هورامی و شعرخوانی از جمله برنامه‌های پیش‌بینی شده این مراسم آئینی است.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کردستان بیان کرد: امید است همواره بتوانیم با همکاری شایسته مردم، بخش خصوصی و دستگاه‌های مربوطه با ارائه خدمات مناسب و کسب رضایتمندی گردشگران در سفر به کردستان، انگیزه حضور دوباره و زمینه انتخاب استان به عنوان مقصد گردشگری را فراهم آوریم.
کومسای در هورامی از دو کلمه «کو» به معنی جمع شدن و مجمع و «مسای» به معنی یادگیری تشکیل شده است. روایت می‌شود با توجه به وضعیت خاص منطقه و فرهنگ تعاون و همزیستی نشأت گرفته از طبیعت سخت هورامان و فرهنگ کوچ‌نشینی و هوارنشینی، هرساله اواسط فصل بهار مردم، روستا را ترک و به هوارهای دور و نزدیک در منطقه کوچ می‌کردند و مدتی بیش از شش ماه از سال را از همدیگر دور بودند و قبل از کوچ لازم می‌دیدند که در جلسه و مراسمی مقرراتی را سامان‌دهی کرده و امورات ضروری اجتماعی را میان خود تقسیم و به افراد واجد شرایط واگذار کنند و برای کوچ آماده می‌شدند.
در ورای این ماجرا یک افسانه روایت می‌شود که پیرشالیار مردی بزرگوار بوده و کرامات خاصی داشته است که به‌عنوان مثال گفته می‌شود او توانسته شاه‌بهارخاتون را که دختری کر و لال بود شفا بدهد.
همچنین روایاتی وجود دارد که روزی یکی از مریدان پیرشالیار به نام درویش گومار نزد پیرشالیار رفته و از کمبود شیر دام‌های خود گله و شکایت می‌کند، پیرشالیار به او می‌گوید در نزدیکی مزار درویشی که دامپزشک بوده سنگی هست، قطعه‌ای از آن را بِبُر و به مشک دام‌های خود ببند تا شیرشان افزون شود؛ به‌همین دلیل هنوز هم در پایان مراسم کومسای تکه سنگ سفیدی را که در جوار مزار پیرشالیار وجود دارد می‌شکنند و برای تبرک با خود می‌برند که بنا بر اعتقاد اهالی هورامان، خاصیت برکت‌بخشی دارد.
گفتنی است؛ مراسم جشن عروسی پیر شالیار هم یکی از جشن‌های رایج در منطقه جهانی هورامان است که هر ساله در اواسط بهمن‌ماه و هم‌زمان با جشن سده برگزار می‌شود؛ این مراسم در واقع سالگرد ازدواج پیر افسانه‌ای به نام شالیار است که ریشه در اسطوره‌ها و اعتقادات و آیین قدیم مردم این سرزمین دارد.
منطقه هورامان تخت در ۶۰ کیلومتری جنوب شهر مریوان و غرب شهرستان سروآباد با جمعیتی بیش از ۳۵۰۰ نفر در میان کوه‌های سر به فلک کشیده تخت‌ثانی، پیررستم، مله‌اسب و کوسالان محصور است و نماد و قلب تپنده منطقه جهانی هورامان به‌عنوان منظری تاریخی و فرهنگی محسوب می‌شود.
مدیررسانهای پرسپولیس: سپاهان به جای شکایت بیجا، عذرخواهی کند